Rememberance and travel
© Alfonso Salgueiro

Transforming Experiences Al reizende herdenken

5 minutes

Wat overblijft is hoop

Overdenken, begrijpen, hoop putten: dit kan een intense ervaring zijn. Bijvoorbeeld voor een Duitser die besluit op één dag verschillende herdenkingsplaatsen van de Tweede Wereldoorlog te bezoeken. Wat beweegt dat in je? Het is waardevol om het onder ogen te zien en een eigen ervaring op te doen op de locaties in Luxemburg. Een persoonlijk beeld van de oorlog.

Een novemberochtend. Achter sluiers van wolken komt de zon over de horizon en baadt alles in een melkachtig licht, lichtroze, vredig, magisch. Ik sta voor de Amerikaanse militaire begraafplaats in Hamm. Vandaag bezoek ik gedenkplaatsen. Herinnering aan hoe, in de laatste twee jaar van de oorlog, Duitse soldaten vochten in de Slag om de Ardennen tegen Luxemburgers, Amerikanen, Fransen, Britten. Duizenden stierven. Er waren verschillende grote slachtingen in de Ardennen, vooral in de wintermaanden van 1944 tot 1945.

Meer dan 5.000 Amerikaanse soldaten rusten op de Amerikaanse militaire begraafplaats in de wijk Hamm in de hoofdstad. De zwarte toegangspoort is enorm, met gouden adelaars en lauwerkransen erop, symbolen van moed in oude tijden. Het gras is perfect gemaaid, er rust vorst op. Zeer weinig herfstbladeren liggen in de ochtendzon tussen de kruizen. Orde en netheid heersen.

Indrukwekkende symmetrie

Te midden van het landschap met de schijnbaar ontelbare witmarmeren grafstenen rijst de hoge kapel met de enorme engel van rood graniet de hemel in. Op het plafond binnenin is in een prachtig gouden mozaïek de Heilige Geest in de vorm van een duif afgebeeld. Een vredesduif. De treden van het monument zijn erg ondiep, je kunt in de verte kijken terwijl je loopt zonder te struikelen. Ik kijk over de rijen kruizen. Sommige grafstenen zijn ontworpen met een Davidster in plaats van een christelijk kruis. Afhankelijk van waar men kijkt staan de grafstenen achter elkaar of verspringend. Op de promenades tussen de graven klateren twee fonteinen met aflopende bassins. Bronzen dolfijnen en schildpadden sieren ze. Ze symboliseren de wedergeboorte en het eeuwige leven. De figuren, de paden, de grafstenen, alles is indrukwekkend symmetrisch anngelegd.

De gegraveerde namen op de grafstenen zijn vrij discreet, nauwelijks zichtbaar op het zuivere witte marmer. Sommige klinken Europees, zelfs Duits. Hadden één of twee van de Amerikaanse soldaten misschien Duitse voorouders? Deze vraag kruipt in mijn gedachten. Sommige zullen later in het militaire museum worden beantwoord.

Om deze video van derden te bekijken, moet je de cookies accepteren.

De verborgen begraafplaats

Niet ver hiervandaan is de Duitse militaire begraafplaats. In de schaduw, verborgen. Na een paar stappen kom je bij een smalle deur, waarna je een heel eenvoudig smeedijzeren kruis passeert. Daarachter opent zich het zicht op de begraafplaats. De grijze kruisen vormen een contrast met de sneeuwwitte grafstenen bij de Amerikanen. Hier groeien de bomen tot in de hemel. De begraafplaatsen zien er heel verschillend uit: glimmende overwinningskransen op de Amerikaanse, terwijl op de Duitse gedempte kleuren en veel groen, dat de herinnering lijkt te verzachten, overheerst. Een bezoek aan beide rustplaatsen is belangrijk voor een aanvullende en dus complete ervaring.

Tussen de bomen zijn mannen in camouflage-uniformen bladeren aan het ruimen. Het zijn Duitse soldaten die in november een week in Luxemburg zijn om alles hier en voor de nabijgelegen Amerikaanse begraafplaats te regelen. "Dit is een vrijwillige dienst van de Bundeswehr, en ik doe het graag; we bereiden alles voor op een kranslegging," zegt soldaat Carsten Westphal.

Duitse militaire begraafplaats
© Alfonso Salgueiro

Hij en zijn kameraden zijn speciaal vanuit Noord-Duitsland hierheen gereisd. De soldaten maken ook een excursie naar het Nationaal Museum voor Militaire Historie in Diekirch. En is dan ook mijn volgende stop.

Nationaal Museum voor Militaire Geschiedenis in Diekirch
© Alfonso Salgueiro

Voor het Nationaal Museum voor Militaire Historie in Diekirch wijzen twee tanks de weg naar de ingang. De rijkdom aan tentoongestelde voorwerpen is indrukwekkend. De tentoonstelling is een mix van historische foto's, historische voorwerpen, waaronder enkele onschadelijke wapens, maar ook gereconstrueerde gevechtsscènes en scènes uit het dagelijks leven.

Meer informatie

Oorlogsgetuigen voor de eeuwigheid

Voor het museum wijzen twee tanks de weg naar de ingang. De rondleiding binnen leidt door de kamers van een voormalige brouwerij, kronkelig, met veel bogen en deuren. De dichtheid van de tentoonstellingen is indrukwekkend. De tentoonstelling is een mengeling van historische foto's, originele voorwerpen uit de oorlogsdagen waaronder ontwapende wapens, gereconstrueerde gevechtsscènes en alledaagse taferelen waarbij levensgrote poppen voor de eeuwigheid tot soldaten zijn gemaakt. Sommige stukken zien eruit alsof ze nieuw zijn, andere hebben veel patina gekregen omdat ze in loopgraven of schuilplaatsen lagen.

Het museum toont het hele leven en de dood van de oorlog. Wat werd er gegeten tijdens de gevechten of in de schuilplaatsen? Wat speelden de mensen? Waarop sliepen ze in de kelders? Waarmee werkten de radio operators? Een originele Enigma decodeermachine trekt mijn aandacht. Oorlogstechnologie kan ook fascinerend zijn. Kort daarna zie ik een houten kist waarin huisdieren tijdens het bombardement veilig konden worden verstopt. En steeds weer: wapens. Roestig, neergelegd tussen herfstbladeren. De modderige kettingen van een tank. Een doe-het-zelf chirurgische kit voor het front, met al het medische bestek om mee te nemen. Een van de poppen wordt hier "geopereerd", het nepbloed gloeit rood op in het licht. Ik zal de gedachten van het landschap meenemen in de avond en nacht.

Om deze video van derden te bekijken, moet je de cookies accepteren.

Levendige beelden van soldaten

Laatste stop op mijn "Memorial Day": het herdenkingspad bij "Schumanns Eck", midden in het bos bij Wiltz. Hier vormen levensgrote fotodisplays meer dan een decor. De figuren verschijnen plotseling in het bos, lijken levend, hoewel ze tweedimensionaal en zwart-wit zijn. Twee soldaten controleren de voorbijgangers. Anderen koken soep tussen de gevechten door. Twee zitten dicht tegen elkaar aan, angst in de ogen, één rookt een sigaret. De twee lijken niet ouder dan 18. Deze wandeling is geen gewone wandeling. "Voorzichtig, mijnen," zeggen borden, en, "Het is verboden metaaldetectoren te gebruiken." De middagzon schijnt als een schijnwerper door het bos. Het landschap is surrealistisch.

En het is erg koud hier tussen de hoge bomen in de Ardennen, hoewel de laatste avondzon nog schijnt. Hier verstopten de soldaten zich in januari 1945, warmden elkaar in loopgraven en "schuttersputjes" en gaven elkaar moed. Misschien schreven ze nog eens brieven naar huis. Men kan zich de eenzaamheid nauwelijks voorstellen. In het bos, een ineengedoken soldaat met een helm op de grond. De man die hij afbeeldt is al lang dood. Deze enscenering helpt me meer te begrijpen dan een foto in een museum: Hier is een momentopname, een beeld van een man die echt bestond. Niets meer, niets minder.

Een groep mensen ziet er echt angstaanjagend realistisch uit. De jonge vechters lopen naar me toe en kijken me recht aan. Vlak daarnaast een enorme krater, een Amerikaanse bom van 500 pond werd hier afgeworpen. Een beukenboom groeit bijna precies in het midden. De natuur eist deze plek ook weer op. Wat overblijft is hoop.

Om deze video van derden te bekijken, moet je de cookies accepteren.

Stations op het herdenkingspad

10 resultaten
  • © Visit Éislek
    Museum van de Slag om de Ardennen Wiltz
    Ontdek de aangrijpende geschiedenis van de "martelarenstad" tijdens het Ardennenoffensief in het interactieve museum in Wiltz. Beleef de geschiedenis van dichtbij in het prachtige kasteel van Wiltz.
    Meer informatie
  • Luxemburg-Hamm, Amerikaanse militaire begraafplaats
    De Amerikaanse militaire begraafplaats in Hamm is de laatste rustplaats van 5.076 Amerikaanse soldaten die voornamelijk stierven op het grondgebied van het Groothertogdom, van september 1944 tot februari 1945.
    Meer informatie
  • © Naturpark Oewersauer, Naturpark Oewersauer
    Rondwandelroutes
    Schumannseck 1944-1945 Herdenkingspad
    Afstand: 3,12 km
    Duur: 0:50 h
    Moeilijkheidsgraad: makkelijk
    Meer informatie
  • © Visit Éislek
    Klooster van Cinqfontaines
    Het kleine dorpje Cinqfontaines (Vijf Putten), niet ver van Troisvierges, herbergt een voormalig klooster uit het begin van de 20e eeuw. In 1941 werd het in beslag genomen door de nazi's, die het gebruikten als getto voor Joden uit Luxemburg.
    Meer informatie
  • © Visit Éislek
    gratis
    met deLuxembourgCard
    Museum van de Slag om de Ardennen Clervaux
    Verken de gedenkwaardige Slag om de Ardennen in het museum en krijg inzicht in de beslissende bevrijding van Luxemburg. Dompel u onder in de geschiedenis en ontdek de gevolgen van deze historische gebeurtenissen.
    Meer informatie
  • © Pancake! Photographie
    gratis
    met deLuxembourgCard
    Nationaal museum voor militaire geschiedenis
    Ontdek levensgrote diorama's die de gevechten en het leven van soldaten tijdens de Tweede Wereldoorlog gevoelig uitbeelden en verken de indrukwekkende collectie van meer dan 100.000 militaire artefacten!
    Meer informatie
  • © Visit Éislek
    Schumann's Eck Memorial
    Op het strategische verkeersknooppunt "Schumannseck" woedde ooit wekenlang een moorddadige oorlog tijdens het Ardennenoffensief. Vandaag staat hier het 1944-1945 Bevrijdingsmonument in de geest van verzoening en begrip tussen volkeren als een gedenkteken tegen oorlog in de wereld.
    Meer informatie
  • Duitse Begraafplaats Sandweiler
    Dit indrukwekkende oorlogsgraf met ongeveer 10.900 graven getuigt van de hevige gevechten die plaatsvonden in Luxemburg en aan de Luxemburgse grenzen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
    Meer informatie
  • © Alfonso Salgueiro
    Lancaster Memorial Weiswampach
    Het Lancaster Memorial herdenkt veertien jonge mannen wiens Lancaster bommenwerpers tijdens de Tweede Wereldoorlog bij Weiswampach neerstortten.
    Meer informatie
  • © Visit Éislek
    gratis
    met deLuxembourgCard
    General Patton Memorial Museum
    Het Memorial Museum General Patton in Ettelbrück herdenkt de commandant van het 3e Amerikaanse leger wiens troepen de stad bevrijdden op 25 december 1944. De tentoonstelling illustreert de belangrijkste gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Luxemburg.
    Meer informatie