11 minuten
Ik ben direct na de ingang al geboeid. Een sterrennevel in een zwart universum, dan de buik van een zwangere, half in de schaduw, half in het licht. Kiemcel van het leven. In zwart-wit. Maar de kleuren ontstaan in je hoofd en in je hart. Net zoals gevoelens. Dit is te groot.
‘The Family of Man’ – een persoonlijke ontmoeting.
De mensen die met mij in de ruimte zijn, lijken heel ver weg te zijn. Wat denken ze? Waar zien ze zichzelf in deze tentoonstelling?
Een bezoek aan de tentoonstelling ‘The Family of Man’ is een intensieve ervaring. Perfect geënsceneerd, kunstig verlicht, een terughoudend en bijna natuurlijk gegroeid totaal kunstwerk. Bij ieder bezoek ontdek je weer nieuwe details.
Hoe kan een portret van de mensheid eruitzien? Wat zijn de belangrijkste thema's? Iedere foto in de tentoonstelling hangt precies op de plaats waar het hoort, het doet bijna organisch aan. Bij de foto's horen teksten van Shakespeare, James Joyce, Thomas Paine en Lillian Smith. Ze staan er naast, gewoon zo, zonder verklaring. ‘Deep inside, in a silent place where a child`s fears crouch’, dit wit op zwart gedrukte citaat van de schrijfster Lilian Smith flankeert foto's van kinderen, meisjes en jongens die kennelijk arm zijn, die vertwijfeld in de camera kijken of opgegeven hebben, achter prikkeldraad, in een triest landschap, maar ook met hun moeders, waarvan de blik eveneens verraadt dat het leven hard is. Drie meisjes voor een klein, eenzaam huis, dat omgeven is door een wild veld. Ze houden zich aan het hek vast en kijken me ernstig aan, de twee oudsten donkerharig, de jongste blond. Ik moet aan mijn eigen dochtertjes denken. Twee grote brunettes, een kleine blondine. Ze zijn bijna even oud als de gefotografeerde meisjes, waarover ik niets weet. Niet wat er uit hun geworden is, hoe lang ze leefden. En toch heb ik het gevoel met hen verbonden te zijn. Gewoon omdat ik hen heb gezien.
En zo gaat het verder – door de tentoonstelling en door de cyclus van het leven. Kindertijd met en zonder onderwijs, hard werken, maar ook feesten en gezelligheid, liefde en seksualiteit, geloof, strijd en oorlog – alle facetten van het menszijn worden belicht. Onafhankelijk van huidskleur, gender of stand bracht Steichen hen bijelkaar. Hij wilde met de foto's een gemeenschappelijke taal vinden.
Het is een tentoonstelling die in het geheugen blijft hangen. Zelfs na mijn bezoek zweven mijn gedachten weer terug naar de foto's in Clerf. Naar het oude echtpaar dat samen schommelt en lacht. En naar de baby die zich tegen zijn moeders borst drukt. Het zou iedere baby kunnen zijn. Ook de mijne.
