Het wilde zusje

De hoogovens zijn uitgeschakeld, maar het blijft warm in Esch/Alzette! Rockconcerten, street art, theater en de alomtegenwoordige verbouwing van de industriële gebouwen maken de stad tot een echte insidertip.

Mijn opa vertelde ons altijd over het werk met vuurspuwende draken en stalen monsters! Over de ongelooflijke hitte in de fabriek. En over de rode gloed die altijd en overal te zien was in de lucht. Dag en nacht. Als een nooit eindigende zonsondergang. Gewoon prachtig en tegelijkertijd een bewijs van het harde werk dat de mannen in de Minett moesten leveren." Chrissi is geboren in de Minett. Terwijl we naar haar luisteren, kijken we naar de hoogovens waar haar grootvader zo levendig over kon vertellen. We ontmoeten de jonge vrouw in het kantoor van ‘Esch2022’ in de wijk Belval, waar ze werkt als ‘volunteer coordinator’ voor de Culturele Hoofdstad van Europa.

Snel schrijven we via Instagram naar een van de kunstenaars. We waren op zoek naar een heel bijzonder werk, een collage die we op social media hadden ontdekt op de pagina ‘ICICESTESCH’. Prompt krijgen we een antwoord van Lāscār: "Je bent op zoek naar de tentoonstelling 'Bâtiment 4'!" Nou, daar gaan we dan! Chrissi weet natuurlijk de weg.

"Bâtiment 4" is een collectieve tentoonstelling en de zesde in zijn soort, die eens per jaar plaatsvindt in gebouwen in Esch die gesloopt of gerenoveerd moeten worden. Als we aankomen, zijn de deuren dicht. Toch is het uitstapje de moeite waard: rond de oude villa zijn meer kunstwerken te bewonderen. Twee kleine auto's zijn aan elkaar gelast en liggen op elkaar als een paar roestige geliefden. Schilderijen bedekken overal de muren en verschillende sculpturen staan wat ‘besluiteloos’ in de wei. Op de achtergrond is een voormalig opleidingscentrum voor de staalindustrie. Nu ziet het eruit als de set van een Bladerunner-film. Maar je ziet nog duidelijk dat men toen trachtte om architectonisch bij de tijd te zijn. Wat men zestig jaar geleden modern vond. Nu is het gewoon weer een vervallen gebouw. We zijn van plan om over een paar jaar terug te komen om te zien wat de stadsplanners van dit enorme terrein hebben gemaakt.

We kunnen onze ogen niet geloven: containers staan opgestapeld in een achtertuin. Net speelgoedstenen, schijnbaar willekeurig op elkaar geplaatst. Het pleisterwerk is gemaakt van riet. Als er balken nodig zijn, wordt er gerecycled hout gebruikt dat afkomstig is van de sloop van oude gebouwen en van bouwplaatsen in de buurt. Circulaire economie zoals het in de boeken wordt beschreven. Er wordt een gigantische ‘Villa Kakelbont’ gebouwd. Een gigantisch nieuw second-hand gebouw. Deuren, ramen, balustrades: allemaal verschillend van vorm en kleur en allemaal tweedehands. Alleen afval en natuurlijke materialen zijn toegestaan! En als bijzondere highlight: het is de bedoeling om in het restaurant alleen ‘overgebleven’ voedsel te gebruiken. Voedsel dat er niet vlekkeloos uitziet en wordt geweigerd door de grote winkelketens. Hier, in Benu Village, waar alles toch al krom en scheef is, neemt men het graag, de Siamese komkommertweeling of de overdreven felle aubergines.

Ook al heeft ‘zero waste’ niet overal in Esch een hoge prioriteit, de regio kan misschien worden omschreven als een soort reusachtig upcyclingproject. De in een nieuw verfje gezette hoogovens in Belval, de liefdevol gerestaureerde fabrieksgebouwen, de tot recreatiegebieden omgetoverde, gerenaturaliseerde dagbouwmijnen in de omgeving: het oude wordt niet simpelweg platgewalst, maar geïntegreerd. Opgewaardeerd. De mensen zijn trots op de geschiedenis en de verhalen van hun grootouders.