Valentiny Foundation Remerschen
© Oliver Raatz

Transforming Experiences François Valentiny, architect uit Schengen

3 minuten

Van grenzen hebben wij ons nooit iets aangetrokken

Bestemming(en): Moezel

De beroemde architect François Valentiny uit Schengen werkt internationaal – en toch heeft zijn geboorteplaats hem sterk beïnvloed. In de plaatsen aan de Moezel kun je het handschrift van de bouwkunstenaar overal herkennen. Grenzenloze esthetiek.

‘Als je bouwt, moet je je bezig houden met het landschap. Met de zon, de cultuur en met de mensen', vindt François Valentiny. De Luxemburgse star architect is de eerste tien jaar van zijn leven in Remerschen opgegroeid. Remerschen is een deel van de plaats Schengen in het drielandenpunt tussen Luxemburg, Duitsland en Frankrijk. Hier aan de Moezel, om precies te zijn: in een schip aan de Moezel, is in 1985 tussen de wijnbergen het beroemde Verdrag van Schengen ondertekend, dat allang een symbool voor open grenzen in Europa is geworden.
 

Hoe kijkt een Luxemburger uit Schengen tegen grenzen aan? Valentiny lacht: ‘We leven in een klein land, overal zijn grenzen – als ik met de auto rijd en telefoneer, dan wisselt mijn mobiele net voortdurend. Aan de andere kant hebben we ons nooit iets van grenzen aangetrokken. Veel Moezelwijnbouwers hebben wijnbergen in alledrie de landen. En er zijn families die over de grenzen verstrooid wonen.’ Met het Verdrag van Schengen is Valentiny nauw verbonden, in ieder geval achteraf gezien – hij heeft namelijk het Europese Museum ontworpen onderaan de Moezel, dat aan het verdrag en de open grenzen gewijd is.

Diepte en ziel door pleisterwerk van Moezelzand

Wie de multimediale tentoonstelling in het museum wil bezoeken, blijft eerst voor een sober, vierkant gebouw staan, waarvan de ingang net een groot venster op de wereld lijkt. Het grove, beige pleisterwerk valt op, omdat het er op het eerste gezicht vuil uitziet. Maar ‘vuil’ is niet het juiste woord. Het is eerder uit de omgeving verwerkte aarde en vaderlands erfgoed. Architect Valentiny heeft dit pleisterwerk van Schengen uitgevonden – hij doet er Moezelzand bij. Valentiny vindt het belangrijk de sporen van de tijd zichtbaar te maken, de verweringsprocessen van hout en aan de gevel toe te laten.  Hij zegt: ‘In arme plattelandsgebieden werden huizen altijd alleen maar gepleisterd, nooit geverfd. Dat heeft voor mij veel meer diepte en eigen ziel dan een synthetische verflaag. Maar het is wel waar, dat het gebouw er al bij de inwijding niet meer nieuw uitziet.’

Valentiny Schengen
© Oliver Raatz

‘Doe inspiratie op in je jonge jaren!’

Het is leuk om in de lichte, open ‘Valentiny Foundation’ op het spoor van ontwerpen voor sculpturen van deze Luxemburger te komen, die over zichzelf zegt: ‘Soms ontwerp ik een gebouw en merk pas achteraf, dat ik dat al 20 jaar geleden voor het eerst praktisch 1:1 geschetst heb.’ Is dat niet griezelig?

Francois Valentiny gelooft, dat je in je jonge jaren je geest met ideeën en creativiteit moet “vullen”. Later gaat het dan alleen nog om het ordenen en omzetten, meent hij. En je laat je levenservaring dan in het idee meetellen. Bij hem was het zo: ‘Het wijnlandschap, de Moezel, de mensen, die hier meestal met ambachtelijke beroepen hun geld verdienden – dat heeft mij sterk gevormd. Mijn referentiepunten zijn altijd dezelfde gebleven. Ook als ik in de loop der jaren een nieuwe vormentaal heb ontwikkeld, dan is het toch sterk beïnvloed door wat ik vroeger hier in Luxemburg beleefd en gezien heb.’

Om deze video van derden te bekijken, moet je de cookies accepteren.

Grenzen bewust waarnemen en die dan passeren

Aan zijn vaderland Luxemburg waardeert Francois Valentiny de invloeden, die de teruggekeerden meenemen. ‘Dat is onze intellectuele rijkdom, dat de meeste jonge mensen eerst ergens anders heengaan om te studeren en iets van de wereld te zien. Dan komen ze met hun nieuwe ervaringen terug en kunnen met wat ze als kinderen en jongeren hebben meegemaakt iets opbouwen.’ Voor Valentiny behoren naast de Moezel, de ambachtelijke beroepen en de wijn ook de grenzen daartoe – die bewust waarnemen en dan steeds weer passeren. De grenzen van landen; maar ook die in je hoofd.

Biodiversum Remerschen Moselle
© Uli Fielitz

Valentiny’s werken aan de Moezel

Bestemming(en): Moezel

In de Valentiny-stichting in zijn geboorteplaats Remerschen bieden de modellen, schetsen en schilderijen een levendige indruk van het leven en de werken van de star architect. Bovendien exposeren steeds wisselende, bevriende kunstenaars hier.